Aleksandrowice (daw. Podchełmie)
Młyn papierniczy
Adres:
Lokalizacja na mapie orientacyjna – brak dokładnych danych
Aleksandrowice, woj. małopolskie
Lata działalności:
1589 - 1643
Profil produkcji
papier czerpany
Wykaz właścicieli
- rodzina Karnińskich Iwanów herbu Wieniawa – do 1614 r.
- Piotr Gołuchowski – 1614–1643
Opis
Dawna wieś Podchełmie w okolicy Krakowa obecnie nie istnieje. Od początku XVI w. przez ponad sto lat folwark Podchełmie i sąsiednie wsie Kleszczów i Aleksandrowice należały do rodziny Karnińskich Iwanów herbu Wieniawa. Papiernia w Podchełmiu powstała jeszcze za życia Stanisława Karnińskiego Iwana, długoletniego seniora świeckiego krakowskiego zboru, a od 1591 r. patrona zboru w Aleksandrowicach. W 1588 r. młyn papierniczy już istniał, ale jeszcze nie pracował. Rok później był już czynny, ponieważ poborca ściągnął od papiernika 2 zł podatku.
Młyn był napędzany jednym kołem wodnym; był to zakład mały, pracował w nim jeden papiernik bez czeladników. Pierwszym papiernikiem w Podchełmiu był Grzegorz Cygan, jego następcą był Adam Miarka. Ten w 1600 r. wyniósł nielegalnie całe wyposażenie papierni w Podchełmiu do papierni w Balicach oraz do karczmarza w Zabierzowie, za co został postawiony przez Stanisława Karnińskiego przed sądem ziemskim krakowskim: za zerwanie umowy, zniszczenie papierni oraz ogołocenie jej ze wszystkich ruchomości. Sąd nakazał zwrócić mu rzeczy wywiezione do Zabierzowa (m.in. kocioł do gotowania kleju, płyty do gładzenia papieru, filc wełniany, dwie bele surowca do wyrobu papieru).
Papiernia wraz z dobrami Aleksandrowice, Kleszczów i Podchełmie w 1614 r. została sprzedana przez Agnieszkę Stanisławową Karnińską Piotrowi Gołuchowskiemu herbu Leliwa, sekretarzowi Jego Królewskiej Mości. Papiernia przestała istnieć w 1643 r.
Wykaz publikacji i linki na temat obiektu:
Budka W., Papiernia w Podchełmiu, „Archeion” 1948.
Opracowanie:
Karolina Dyjas