Barcinek (niem. Berthelsdorf)
Fabryka papieru / papiernia, Fabryka ścieru / ścieralnia

Adres:

Barcinek
woj. dolnośląskie

Lata działalności:

1886 - przed 1945

Profil produkcji

papier maszynowy

Asortyment produkcji

ścier, papier do pisania, drukowania, do wytwarzania tapet

Wykaz właścicieli

Schubert & Co. 1886-1908
Paul Bartsch i jego następcy – od 1908

Opis

Ok. 1886 r. w Barcinku powstała ścieralnia drewna. Należała ona do firmy Schubert & Co. W 1890 r. zakład został rozbudowany o papiernię. Maszynę papierniczą, przystosowaną do produkcji papieru do drukowania skonstruował zakład z Cieplic. Urządzenie to należało w tamtych czasach do dużych; szerokość sita sięgała 2,1 m netto a część susząca posiadała 9 cylindrów. Na początku XX w. firma produkowała papiery o gramaturze od 30 do 200 g/m2, z których cieńsze nadawały się do drukowania, a grubsze stosowano do wytwarzania tapet. Według wykazu z 1914 r. przedstawiającego stan sprzed kilku lat, w fabryce oprócz maszyny papierniczej wykorzystywano 3 holendry, gniotownik oraz 2 ścieraki. Roczna produkcja wynosiła 4,5-6 tys. ton papieru, przy zatrudnieniu sięgającym 100 osób. Przed 1908 r. zakład w Barcinku został wzięty w dzierżawę przez dotychczasowego dyrektora Paula Bartscha, który po kilku latach stał się jego właścicielem. Przedsiębiorstwo było jednak nadal prowadzone pod nazwą Schubert & Co.  W 1911 r. Bartsch został właścicielem papierni w Mieroszowie i odtąd podwałbrzyski zakład stał się filią spółki z Barcinka. Z powodu uruchomienia jesienią 1912 r. na Bobrze Zapory Pilichowice, znacznie podniósł się poziom wody przy papierni. Z tego powodu zakład został przeniesiony ok. 200 metrów w zachodnim kierunku.

Firma w nowym miejscu została uruchomiona 15 kwietnia 1915 r. Dzięki powstaniu przy zaporze elektrowni, papiernia uzyskała nowe źródło energii – prąd elektryczny. W celu pokrycia wzrastającego zapotrzebowania na energię elektryczną, w fabryce zainstalowano nowoczesną turbinę dostarczoną przez Siemens-Schucker Werke z Wrocławia. W okresie międzywojennym firma prowadziła działalność bez większych inwestycji. Przed 1925 r. została przekształcona w spółkę komandytową. W okresie międzywojennym zdołano zwiększyć produkcję z 15 do 20 ton papieru na dobę, jednak nie wpłynęło to na wzmocnienie pozycji fabryki na rynku. Zakład w omawianym okresie zatrudniał ok. 95 osób.

Brakuje informacji, kiedy i w jakich okolicznościach zamknięto papiernię. Najprawdopodobniej nastąpiło to w czasie II wojny światowej z powodu dekapitalizacji starych urządzeń produkcyjnych. Zabudowania po papierni zostały wykorzystane do urządzenia odlewni metali, która wg przypuszczeń pracowała dla przemysłu zbrojeniowego III Rzeszy. Po wojnie odlewnia została przejęta przez Zakłady Remontowe Przemysłu Papierniczego w Krapkowicach, które wytwarzały tu części zamiennych do maszyn papierniczych. Obecnie fabryka należy do firmy ARF Sp. z o.o., która specjalizuje się w produkcji małych, średnich i dużych konstrukcji stalowych.

Wykaz publikacji i linki na temat obiektu:

Szymczyk M., Śląskie papiernictwo w okresie industrializacji kapitalistycznej, Duszniki-Zdrój 2000.

Barcinek Papiernia – informacje i zdjęcia w portalu Fotopolska.eu

Portal internetowy firmy ARF Sp. z o.o.

 

Opracowanie:

Maciej Szymczyk