Bystrzyca Dolna (niem. Nieder Weistritz)
Młyn papierniczy
Adres:
Lokalizacja na mapie orientacyjna – brak dokładnych danych
Bystrzyca Dolna, woj. dolnośląskie
Lata działalności:
1758 - ok. 1845
Profil produkcji
papier czerpany
Asortyment produkcji
- zwyczajny papier konceptowy, wyborny papier konceptowy, wyborny papier kancelaryjny, szary papier kancelaryjny, duży papier kancelaryjny, zwyczajny papier kancelaryjny, mały papier konceptowy
Wykaz właścicieli
- Beniamin Gotlib Rüdiger (założyciel i właściciel) – od 1758
- Konrad Beniamin Rüdiger (syn Beniamina Gotliba) – od 1784
- rodzina Rüdigerów – XIX w.
Opis
Papiernia zbudowana w 1758 r. przez Beniamina Gotliba Rüdigera, który wcześniej był właścicielem zniszczonej w czasie wojny siedmioletniej papierni w Świdnicy. Fryderyk II Pruski zezwolił na budowę papierni w miejscu starej kuźni miedzi na końcu wsi Bystrzyca. Ziemia została zakupiona wraz z domem, rolą (zasiewy 13 korców 2 garnki) i ogrodem (roczny podatek 6 tal. reń. 16 gr. srebrn.) w dniu 6.01.1758 r. za 1,4 tys. tal. śląskich od Susanny Barbary z domu Schiltter, wdowy po Gottfriedzie Weist. 3.01.1784 r. papiernia została sprzedana przez wdowę po Beniaminie Rüdigerze i ich syna Heinricha Gottloba za 13 880 tal., a dom, ogród i rolę lenną za 1,4 tys. tal. śląskich synowi Konradowi Beniaminowi Rüdigerowi, przekazanie nastąpiło 13.01.1784 r. W XIX w. papiernia nadal pozostawała własnością rodziny Rüdigerów, ostatni raz wzmiankowana jest w 1845 r.
Papiernia w ramach czynszu dostarczała papier dla rady miejskiej w Świdnicy, ratusza oraz odwachu garnizonu. Papiernia w Bystrzycy Dolnej przejęła przywileje na zbiórkę szmat po papierni świdnickiej. Po uwolnieniu przywilejów na zbiórkę szmat na Śląsku w 1804 r. papiernia w Bystrzycy utrzymała okręg księstwa świdnickiego jako teren pozyskiwania surowców. w 1791 r. papiernik z Bystrzycy w ramach eksperymentów surowcowych wyprodukował papier z łyka lipowego, za co otrzymał 100-talarową premię. Wytwarzał on także papier z syryjskich roślin jedwabniczych oraz podejmował próby produkcji papieru ze słomy.
Papiernia w XVIII w. eksploatowała dwie kadzie czerpalne (dane obliczone na 1771 r. na podstawie wysokości produkcji). W 1830 r. także produkowała papier z dwóch stanowisk czerpalnych; eksportowała papier na teren Polski.
Znaki wodne
orzeł śląski z napisem „Schweidnitz” z datą lub bez
Wykaz publikacji i linki na temat obiektu:
Błaszczyk D., Sachs R., Słownik papierników śląskich do 1945 roku, „Rocznik Muzeum Papiernictwa” 2009, t. 3.
Maleczyńska K., Dzieje starego papiernictwa śląskiego, Wrocław–Warszawa–Kraków 1961.
Opracowanie:
Karolina Dyjas