Bystrzyca Górna (niem. Ober Weistritz)
Młyn papierniczy, Fabryka papieru / papiernia
Adres:
Lokalizacja na mapie orientacyjna – brak dokładnych danych
Bystrzyca Górna, woj. dolnośląskie
Lata działalności:
ok. 1790 - po 1930
Profil produkcji
papier czerpany, papier maszynowy, papier pakowy
Asortyment produkcji
- papier czerpany (jako młyn)
- papier opakowaniowy dla branży cukrowniczej (jako fabryka)
Wykaz właścicieli
- Karol Rothenberg – koniec XVIII w.
- David (zmarły w 1847)
- żona Davida, córka Karola Rothenberga: Auguste z domu Rothenberg – od 1847
- Karl Fischer – przed 1872
- Theodor Scholz – przed 1881
- Arthur Heidicke – od 1904
- Hugo Fischer (Papierfabrik Oberweistritz) – od 1907
- hrabia Arthur von Prittwitz z Kazimierza koło Głubczyc – od 1914
- bracia Kolker z Wrocławia – od 1917
- spółka akcyjna Schlesische Papierfabrik AG – od 1921 do pocz. lat 30.
Opis
Pod koniec XVIII w. Karol Rothenberg wybudował w papierni stępę. W 1832 (lub w 1828) papiernię wybudowano od nowa po zniszczeniu. Jako młyn działała do 1847 r. W papierni z końcem XVIII w. stosowano czasochłonną metodę prasowania papieru zamiast gładzenia. W 1830 r. czerpano papier z jednej kadzi. Auguste z domu Rothenberg, wdowa po papierniku Davidzie, 16.04.1847 r. ogłosiła, iż pragnie, aby w papierni, która dotychczas miała wyłącznie napęd wodny, zainstalować kocioł parowy. W latach 50. XIX w. dla papierni w Bystrzycy Johann Scholz z Żukowa pod Głogowem wybudował maszynę papierniczą; krótko po zainstalowaniu maszynę powiększono i unowocześniono. Specjalnością fabryki w Bystrzycy stał się papier do pakowania cukru zamawiany w znacznych ilościach przez okoliczne cukrownie. Przed 1872 r. właścicielem został Karl Fischer; odtąd funkcjonowała pod nazwą Karl Fischer Papierfabrik, która używana była jeszcze w 1906 r, także za kolejnych właścicieli. W 1907 r. nazwę zmieniono na Papierfabrik Oberweistritz. Właściciel Hugo Fischer w 1913 r. zbankrutował, a z początkiem 1914 r. fabrykę przejął hrabia Arthur von Prittwitz z Kazimierza koło Głubczyc. W 1904 r. zamontowano maszynę płaskositową firmy H. Füllnera przystosowaną do produkcji gładkich papierów pakowych. W fabryce wykorzystywano także maszynę firmy Wagner & Co do produkcji cieńszych odmian papierów – inwestycja ta miała miejsce za H. Fischera. W 1914 r. wszystkie maszyny napędzane były energią wodną (80 KM) i parową (700 KM). Inwestycje z początkiem XX w. pozwoliły utrzymać się fabryce w grupie średnich papierni. Jeszcze w 1927 r. wytwarzano tu na dwóch maszynach około 10 t papieru, który sprzedawano w Niemczech i eksportowano do Wielkiej Brytanii. Zakład zakończył działalność na początku lat 30. XX w., w czasach kryzysu.
Wykaz publikacji i linki na temat obiektu:
Maleczyńska K., Dzieje starego papiernictwa śląskiego, Wrocław–Warszawa–Kraków 1961.
Błaszczyk D., Sachs R., Słownik papierników śląskich do 1945 roku, „Rocznik Muzeum Papiernictwa” 2007–2010, t. 1–4.
Szymczyk M., Śląskie papiernictwo w okresie industrializacji kapitalistycznej, Duszniki-Zdrój 2000.
Opracowanie:
Karolina Dyjas