Czaniec, fabryka tektury
Fabryka tektury, Fabryka ścieru / ścieralnia

Adres:

ul. Królewska 16
Czaniec woj. śląskie

Lata działalności:

ok. 1880 - pocz. XXI w.

Profil produkcji

tektura lita, ścier

Asortyment produkcji

ścier, tektura biała (ze ścieru), tektura szara (z makulatury)

Wykaz właścicieli

  • do 1888 r. rodzina Habsburgów (linia żywiecka)
  • od 1888 r. rodzina Fijałkowskich (właściciele papierni w Bielsku)
  • schyłek XIX w. rodzina Weissów
  • okres międzywojenny: Bella Weiss i Eugenia Schmeiss – 60% udziałów, Stanisław Kowalewski 40% udziałów,
  • po II wojnie światowej zakład upaństwowiono i podporządkowano zakładom papierniczym w Mikołowie,
  • pocz. XXI w.: Zakład Tektury w Czańcu Sp. z o.o.

Opis

W poł. XIX stulecia powstał tu młyn zbożowy należący do żywieckich Habsburgów. W latach 80. XIX w. zakład przebudowano na fabrykę ścieru. Nie wiadomo, czy nastąpiło to w czasach Habsburgów, czy dokonali tego już właściciele dużej papierni w Bielsku – Fijałkowscy, którzy nabyli fabrykę w 1888 r. Ścier wytwarzany w Czańcu był przez następne lata przetwarzany na papier w bielskiej papierni. Z czasem w Czańcu zainstalowano tekturówki i ścier przetwarzano na tekturę.

Wg wykazu urządzeń sporządzonego po drugiej wojnie światowej, przy okazji nacjonalizacji, w zakładzie eksploatowano: 2 turbiny wodne z r. 1880 o mocy 225 KM każda, 2 gniotowniki, 3 holendry, 2 ścieraki firmy Escher Wyss o 5 komorach prasowych, 6 ścieraków starszego typu nieznanej firmy o 5 komorach prasowych, 3 tekturówki nieznanej firmy do ręcznej tektury formatu 70×100 cm, 2 tekturówki firmy E. Twerdy z Bielska do ręcznej tektury formatu 70×100 cm, 1 tekturówkę firmy F.W. Strobel do produkcji tektury formatu 70×100 cm, 1 suszarnię parową firmy Benno Schilde Hersfeld z 1933 r.

Po zaprzestaniu wytwarzania tektury eksploatowane są jedynie turbiny wodne wytwarzające energię.

Wykaz publikacji i linki na temat obiektu:

Szymczyk M., Polski przemysł papierniczy 1945-1989, Duszniki-Zdrój 2007

Dawna papiernia habsburska w Czańcu, portal Szlak Zabytków Techniki

 

 

Opracowanie:

Maciej Szymczyk