Asortyment produkcji

• papiery kancelaryjne i konceptowe

Wykaz właścicieli

• ok. 1743/44 – Hrabia Reder – założyciel i właściciel
• do 1782 – Salomon Gielczewski
• 1782 – 1791 – Wdowa po Salomonie Gielczewskim
• 1791 – 1814 – Fryderyk Salomon Gielczewski (syn)
• od 1814 – Carl Frass
• po 1840 – Julius Baller
• przed 1872 – Jänike
• ok. 1880 – F.W.A. Marquardt
• do k. lat 80. XIX – Schröder

Opis

Ambicją Fryderyka II Wielkiego po przejęciu Śląska było zwiększenie liczby młynów papierniczych i rozszerzenie produkcji. W pierwszych latach po pokoju drezdeńskim założono m.in. młyn w Iławce (przed 1745 r., najprawdopodobniej w 1743 r.). Był to obiekt położony w średnim biegu Bobru. Założycielem papierni był hrabia Reder. W 1744 r. zakupiona została od hrabiego przez Salomona Gielczewskiego, a od 1791 r. była własnością jego syna Fryderyka Salomona, który sprzedał ją w 1814 r. Dysponowała jedną z najprawdopodobniej najstarszych pras żelaznych do odciskania wody z papieru na Śląsku, za którą papiernik Salomon Gielczewski otrzymał premię w 1747 r. w ramach unowocześniania produkcji. Pod koniec XVIII w. działalnością papierni zarządzała kobieta, żona Gielczewskiego, co nie było wówczas rzadkością w przypadku wdów po papiernikach. Na przełomie XVIII i XIX w. właścicielem młyna był wspomniany Fryderyk Gielczewski, człowiek wykształcony, ale pozbawiony zmysłu praktycznego, który szybko doprowadził młyn do ruiny finansowej. Była to jedyna papiernia, w której odnotowano w spisach miejscowości śląskich tworzonych przez Kniego czerpalnię wyposażoną w aż cztery kadzie (stan na 1830 r.). Jeszcze w 1830 r. wyrabiano tu papier czerpany, przed 1845 r. zainstalowano maszynę papierniczą wyprodukowaną w pobliskiej Wilhelmshutte, zakładzie metalurgicznym, którego właścicielem był Julius Baller, który był wówczas także właścicielem młyna papierniczego. Utrzymywał on jednak także produkcję ręczną (pięć kadzi). W 1883 r. fabryka w Iławce częściowo spłonęła. Jej właściciel F.W.A. Marquardt nie podjął ponownego uruchomienia produkcji i wystawił zakład na sprzedaż. Produkcję wznowił kolejny właściciel Schröder, jednak u schyłku lat 80. fabryka została ostatecznie zamknięta. W latach 80. produkowano tu papiery kancelaryjne i konceptowe. Budynek papierni istniał jeszcze przed II wojną światową, ale pełnił wówczas funkcję mieszkalną (za: K. Maleczyńska). Obecnie dawna wieś Iława jest dzielnicą Szprotawy (Sowiny).

Znaki wodne

Zbiory Muzeum Papiernictwa, syg. MD 1417 AH