Asortyment produkcji

ścier, papier do drukowania

Wykaz właścicieli

Rodzina Schoellerów

Opis

W 1873 r. została założona w Końcu Świata nad Bobrem firma pod nazwą Actien Gesellschaft für Holzpappen-Fabrikation, której głównym udziałowcem został Radca Handlowy Leopold Schoeller. Było to pierwsze przedsiębiorstwo w branży papierniczej na Śląsku prowadzone w formie spółki akcyjnej. Początkowo firma zajmowała się tylko wytwarzaniem miazgi drzewnej i przerabianiem jej na tekturę, jednak przed 1881 r. zainstalowano w Końcu Świata pierwszą maszynę papierniczą, na której produkowany był z drewna papier pakowy. W 1882 r. spółka zakupiła drugą maszynę do produkcji papierów drzewnych o szerokości 1,25 m, wyposażoną w 3 cylindry suszące, którą skonstruował H. Füllner. Następna rozbudowa zakładu miała miejsce w latach 90. XIX w. Zainstalowano wówczas w fabryce dwie nowe maszyny: pierwszą o szerokości 1,9 m dostarczyła firma Grimma z Golzern, drugą o szerokości 2,54 m z 7 cylindrami suszącymi skonstruował w 1895 r. Füllner. W październiku 1897 r. firmę przekształcono w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, pod nazwą Papierfabrik Weltende GmbH., a kapitał założycielski ustalono na 960 tys. marek. Na początku 1910 r. wytwarzano w fabryce dziennie 20 ton białego ścieru i 30 ton papieru drukowego, ilustracyjnego, a także na ustniki do papierosów. Urządzenia fabryczne poruszane były energią wodną (1.200 KM) oraz parową (1.200 KM). Firma należała wówczas do Deutscher Druckpapier Verband – organizacji monopolistycznej, skupiającej producentów papieru drukowego, utworzonej w celu niedopuszczenia do spadku cen na ich wyroby. W 1914 r. w Końcu Świata eksploatowano 3 maszyny płaskositowe o szerokościach netto 1,16, 1,60, 2,20 m, 10 holendrów i 5 gniotowników. Ścieralnia wyposażona była w 6 ścieraków, z tego 3 o dużej wydajności. Zespół napędowy składał się z trzech maszyn parowych o łącznej mocy 1.800 KM oraz 8 turbin wodnych, dających energię 1.200 KM. Przy zatrudnieniu 350 pracowników, rocznie wytwarzano tam około 7,5 tys. t ścieru oraz 9 tys. t papieru. W przededniu pierwszej wojny światowej fabryka ta należała do grupy dziesięciu największych producentów papieru na Śląsku.

W 1922 r. papiernia w Końcu Świata została włączona do koncerny Ewalda Schoellera Ostdeutsche Papier- u. Zellstoffwerke AG. W połowie lat 20. na trzech maszynach wytwarzano tam dziennie 30 ton drzewnych papierów i kartonów, co stawiało zakład w grupie producentów średniej wielkości. Jednak dekapitalizacja urządzeń zmusiła firmę do zamknięcia papierni, co nastąpiło w 1929 r. Przez kilka następnych lat utrzymywano w Końcu Świata produkcję ścieru. Zakład ostatecznie został zamknięty przed 1940 r., a pod koniec II wojny światowej zabudowania papierni zniszczono.