Kamienica Polska, fabryka tektury „Klepaczka”
Fabryka tektury
Adres:
ul. Kopalniana 1
Kamienica Polska woj. śląskie
Lata działalności:
przed 1880 - ok. 1990
Profil produkcji
tektura lita
Asortyment produkcji
tektura szara, tektura żakardowa, szaftowa i prasowa (dla przemysłu włókienniczego), preszpan introligatorski, preszpan przemysłowo-techniczny, tektura introligatorska, tektura obuwnicza,
ścier (w okresie międzywojennym).
Wykaz właścicieli
Andreas Heinrich Kleberg – pierwsze lata działalności fabryki
Józef Dachaine – od końca XIX w. do lat 20. XX w.
Zdzisław Hasfeld, Wanda Glińska-Romocka – lata 30. XX w.
Kommissariche Verwalter der Pappernfabrik Klepaczka G.m.b.H. – 1939-1945
Fabryka Tektury „Klepaczka” Sp. z o.o., kier i współwł. Jan Żarecki – styczeń – maj 1945
Fabryka Tektury „Klepaczka” Sp. z o.o. pod zarządem państwowym, kier. Jan Żarecki – od maja 1945
Fabryka Tektury „Klepaczka” Sp. z o.o. Zdzisław Hasfeld, Wanda Glińska-Romocka – 1946-1947
Ponowne przejecie zakładu pod zarząd państwowy – 1947
Krapkowickie Zakłady Papiernicze w Kaletach – l948-1951
Myszkowskie Zakłady Papiernicze – 1951-1989
Przedsiębiorstwo Zagraniczne „Martifran” – dzierżawca od sierpnia 1989 r.
Opis
Fabryka tektury powstała w zakolu Warty w sąsiedztwie wsi Osiny. Przed wiekami w tym miejscu istniała kuźnica, a od kucia żelaza – „klepania” – okolica zyskała nazwę „Klepaczka”. Z czasem po kuźnicy powstał folwark, a w 2 połowie XIX w. fabryka tektury. Założył ją Andreas Heinrich Kleber. W publikowanych materiałach informacyjnych pojawiają się różne daty założenia fabryki: min. 1870 i 1880 r.
Pod koniec XIX w. zakład stał się własnością Józefa Dechaine. W 1910 r. fabryka posiadała urządzenia napędzane energią wodną (50 KM) i parową (50 KM). W latach 30. XX w. fabryka była prowadzona w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a należała do Zdzisława Hasfelda i Wandy Glińskiej z domu Romockiej. Fabryką kierował wówczas dyr. Bolesław Fazan. Hasfeld był jednocześnie właścicielem nieco większej fabryki tektury „Natalin” we wsi Masłońskie, leżącej ok. 10 km. na południowy wschód od „Klepaczki”. Należał do niego również zakład wytwarzający tekturę w sąsiednim Poraju. Wszystkie trzy fabryki: „Klepaczka”, „Natalin” i „Poraj” leżały nad Wartą, w niewielkiej odległości od siebie. Przed II wojną światową zakład w Kamienicy Polskiej zatrudniał 100 robotników, a urządzenia (tekturówki i ścierak) napędzane były energią wodną (150 KM) i parową (100 KM).
Po drugiej wojnie światowej Zdzisław Hasfeld próbował zapobiec nacjonalizacji fabryki. Działania te doprowadziły do oskarżenia go przez komunistyczne władze o łapówkarstwo, za co w pokazowym procesie został skazany w 1949 r. na karę śmieci. Wyroku nie wykonano, jednak Hasfeld spędził w więzieniu wiele lat.
Po przejęciu fabryki tektury przez państwo, podporządkowano ją Krapkowickim Zakładom Papierniczym w Kaletach, a w 1951 r. włączono ją do do Myszkowskich Zakładów Papierniczych. Latem 1989 r. fabryka została wydzierżawiona Przedsiębiorstwu Zagranicznemu „Martifran”, jednak krótko później produkcją zatrzymano, a budynki stopniowo niszczały. Obecnie w miejscu dawnej fabryki tektury „Klepaczka” znajdują się ruiny.
Wykaz publikacji i linki na temat obiektu:
Miejscowość Kamienica Polska i okolice (strona na Facebooku).
Szymczyk M., Polski przemysł papierniczy 1945-1989, Duszniki-Zdrój 2007.
Informacje uzyskane od Pani Marty Kity, dyr. Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji w Kamienicy Polskiej.
Opracowanie:
Maciej Szymczyk