Kędzierzyn-Koźle – Blachownia Śląska (niem. Blechhammer)
Fabryka papieru / papiernia, Fabryka ścieru / ścieralnia
Adres:
Lokalizacja na mapie orientacyjna, brak dokładnych danych
Kędzierzyn-Koźle woj. opolskie
Lata działalności:
1889 - 1955
Profil produkcji
ścier, papier
Asortyment produkcji
brązowy papier, ścier biały i brązowy
Wykaz właścicieli
książę Hugo Hohenlohe-Öhringen
książę Chrystian Kraft Hohenlohe-Öhringen – od pocz. XX w.
fundacja księcia Hansa Hohenlohe-Öhringen – od lat 30. XX w.
Opis
W miejscu papierni wcześniej istniała należąca do księcia Hugo Hohenlohe-Öhringen huta żelaza. W1889 r. książę przebudował ją na papiernię i rok później uruchomił produkcję papieru. Maszynę papierniczą dla Blachowni skonstruowała firma H. Füllner z Cieplic. Urządzenie to przystosowane było do produkcji brązowych papierów pakowych ze ścieru wytwarzanego w ścieralni w Miedarskiej Hucie. W 1914 r. fabryka produkowała dziennie 8 ton papieru satynowanego i niesatynowanego w różnych kolorach, o gramaturze od 50 do 300 g/m2. Specjalnością zakładu stał się papier do wytwarzania torebek. Zatrudnienie przed pierwszą wojną światową dochodziło do 100 osób. W tamtym czasie firma posiadała w Miedarskiej Hucie aż 3 ścieralnie z pięcioma ścierakami, o łącznych możliwościach produkcyjnych sięgających 10 ton surowca dziennie. W okresie międzywojennym wytwarzany w Blachowni papier znajdował nabywców w Niemczech ale także był eksportowany do Polski, Holandii, Skandynawii, Orientu i krajów zamorskich.
W czasie II wojny światowej braki w zatrudnieniu uzupełniali jeńcy angielscy, których obóz znajdował się w Blachowni Śląskiej. Produkcja w zakładzie prowadzona była aż do wkroczenia wojsk radzieckich, co nastąpiło 28 stycznia 1945 r. W czasie działań wojennych fabryka została mocno zniszczona. Poważnemu uszkodzeniu uległa maszyna papiernicza oraz wiele innych urządzeń. Przerwana została również grobla doprowadzająca wodę do turbiny.
18 października 1945 r. zakład został przejęty przez polskie władze i przekazany pod zarząd Mikołowskiej Fabryce Papieru. Z powodu dużych zniszczeń produkcji papieru już nie wznowiono. 15 września 1946 r. uruchomiono wytwarzanie ścieru na potrzeby innych papierni. Ścieralnię w Blachowni eksploatowano bez większych remontów aż do wyniszczenia parku maszynowego. Kres działalności zakładu nastąpił w połowie lat 50. XX w. Po zlikwidowaniu produkcji budynki przejęło Zjednoczenie Robót Inżynieryjnych w Gliwicach.
Wykaz publikacji i linki na temat obiektu:
Szymczyk M., Przed 110 laty powstała Fabryka Papieru w Blachowni Śląskiej, „Przegląd Papierniczy” 1999, nr 11.
Szymczyk M., Śląskie papiernictwo w okresie industrializacji kapitalistycznej, Duszniki-Zdrój 2000.
Opracowanie:
Maciej Szymczyk