Asortyment produkcji

masa celulozowa siarczynowa, ścier, papiery do drukowania

Opis

W 1867 r. Otto von Bismarck – ówczesny premier Prus kupił Warcino (niem. Varzin) na Pomorzu. Przepływająca przez dobra rzeka Wieprza zachęciła go do wybudowania zakładów przemysłowych. Zaangażował do tego Moritza Behrenda, który w przysiółku Kruszka (niem. Fuchsmühle) wybudował w 1867 r. fabrykę przetwarzającą drewno na tekturę oraz dwie papiernie: w Kępce (niem. Kampmühle) w 1870 r. i Kępicach (niem. Hammermühle) około 1875 r. Przedsiębiorstwo funkcjonowało pod nazwą Papiernia Warcińska (niem. Varziner Papierfabrik). Dzięki wsparciu Bismarcka, który od zjednoczenia Niemiec w 1871 r. był kanclerzem Rzeszy, Behrend podważył prawa patentowe Aleksandra Mitscherlicha na produkcję masy celulozowej z drewna metodą siarczynową, dzięki czemu doszło w Niemczech do dynamicznego rozwoju produkcji celulozy. Celulozownia powstała również w Kępicach, już w 1884 r. W następnych latach przedsiębiorstwo stało się jednym z większych producentów papieru do pisania i drukowania na Pomorzu (wytwarzano tu m.in. papiery ze znakami wodnymi na dokumenty).  W 1890 r. firma została przekształcona w spółkę akcyjną, a jej akcje ze względu na wysoką dywidendę były doskonałą lokatą kapitału. W 1898 r. spółka wybudowała wielkie zakłady celulozowo-papiernicze w Erie w USA, które w następnych latach przynosiły jej ogromne zyski. Kolejnym krokiem na drodze rozwoju spółki był zakup w 1912 r. fabryki celulozy i papieru w Dębnicy Kaszubskiej (niem. Rathsdamnitz) koło Słupska.

W czasie I wojny światowej pomorska spółka sprzedała swoje udziały w amerykańskim przedsięwzięciu. Zakłady w Erie prowadzone przez firmę Hammermill Paper Co. przetrwały do dziś (obecnie należą do korporacji International Paper).

W okresie międzywojennym głównymi akcjonariuszami spółki były niemieckie banki. Zaplecze surowcowe zakładów – lasy Pomorza Wschodniego oraz Wielkopolski – po powstaniu państwa polskiego znalazły się za granicą Niemiec, co spowodowało przejściowe trudności przedsiębiorstwa. Przed wielkim kryzysem firma zatrudniała w czterech zakładach 2 tys. pracowników, a wytwarzała około 25 tys. t papieru rocznie. Kryzys zmusił ją jednak do zamknięcia części fabryk i zwolnienia około 1,3 tys. osób. Po przełamaniu trudności spółka podjęła pewne inwestycje; m.in. w Kępicach wybudowano spirytusownię, w której z powstających w procesie produkcji celulozy ługów powarzelnych (wylewanych dotąd do Wieprzy) otrzymywano spirytus. W czasie wojny zakłady zatrudniały robotników przymusowych, a także produkowały papier na fałszywe funty i dolary.

W marcu 1945 r. fabryki zostały zajęte przez wojska radzieckie, które zdemontowały część urządzeń produkcyjnych i wywiozły je do ZSRR. Po wojnie w obiektach po zakładach celulozowo-papierniczych w Kępicach uruchomiono garbarnię.