Wykaz właścicieli

• Jan Józef Kurtz – 1760–1778
• Franciszek Thiess – 1778–1790
• Jan Thiess – 1790–1811
• Samuel Bruschke – 1811–1814
• Joanna Bruschke – 1814–1818
• Józef Krzyczewski – 1818–1830
• Bank Polski – 1830–1869
• rodzina Roessle – 1869–1887
• Akcyjne Towarzystwo Mirkowskiej Fabryki Papieru – 1887–1946
• Warszawskie Zakłady Papiernicze – 1946–1990
• Mesta-Tissue – 1990–2012

Opis

Młyn papierniczy, a później fabryka papieru zlokalizowana w Jeziornie (zwanym także Mirkowem, obecnie Konstancin-Jeziorna). Najdłużej działająca papiernia w Polsce.

W 1760 r. Jan Józef Kurtz założył pierwszą w okolicach Warszawy manufakturę papieru. W XVIII w. nastąpił znaczny rozwój papierni dzięki bliskiemu sąsiedztwu Warszawy, ale również za pośrednictwem króla Stanisława Poniatowskiego, który do sporządzania dokumentów królewskich wykorzystywał wyłącznie papier wytwarzany w Jeziornie. w 1812 r., jako dostawca nadworny księcia warszawskiego, młyn otrzymał tytuł Fabryki Królewskiej Papieru. To na papierze z Jeziornej spisano dokumentację Sejmu Czteroletniego oraz Konstytucję 3 maja. Posłużył również Tadeuszowi Kościuszce do produkcji pierwszych polskich banknotów.
W 1830 r. młyn zakupił Bank Polski, który zainwestował w rozbudowę papierni.

W 1836 r. zostaje sprowadzona pierwsza na ziemiach polskich maszyna papiernicza. Wówczas papier z Jeziorny stał się najlepszym papierem w Królestwie Polskim. Fabryka produkowała m.in. papier czerpany konopny na loki damskie – papiloty.

Najciekawszy moment w historii papierni dolnej rozpoczął się w 1887 r., kiedy zakupiło ją Akcyjne Towarzystwo Mirkowskiej Fabryki Papieru. Głównymi udziałowcami byli Leopold Kronenberg i bankierska rodzina Natansonów. Fabrykę przeniesiono z Mirkowa pod Wieruszowem. Do Jeziorny przeniesiono maszyny, robotników wraz z rodzinami oraz samą nazwę Mirków. Wybudowano osiedle robotnicze.

Na przełomie wieków papiernia podlegała ciągłym modernizacjom, co wiązało się ze zwiększeniem asortymentu na skalę krajową. Produkowano już pergaminy maszynowe, papiery rysunkowe, kalkę szkicową, bibułkę filtracyjną, papier do pisania, papiery drukowe, mapowe i wartościowe. Po I wojnie światowej rozwój papierni został zahamowany. W dwudziestoleciu międzywojennym zmodernizowano maszyny, zelektryfikowano zakład oraz wybudowano nową szerokotorową bocznicę do torów na trasie Warszawa–Radom. W czasie II wojny światowej fabryka prosperowała.

W 1946 r. papiernia weszła w skład Warszawskich Zakładów Papierniczych. Przez okres PRL-u miała ponownie swoje lata prosperity. Była dofinansowana, co za tym idzie unowocześniana, a produkcja papieru stale się zwiększała.

W latach 90. XX w. papiernia została sprywatyzowana. Od 1995 r. przy papierni istnieje muzeum papieru, gdzie oprócz zapoznania się z historią fabryki można nauczyć się zapomnianej już sztuki czerpania papieru stanowiącej dużą atrakcję zwłaszcza dla młodszych zwiedzających.

Po 1999 r. rozpoczęto produkcję papieru toaletowego. W 2012 r. właściciel papierni fińska firma Mesta-Tissue zamknął ją po ponad 250 latach działalności.

Znaki wodne

herby i półksiężyce, Jeziorna