Krapkowice (niem. Krappitz), Metsä Tissue Krapkowice Sp. z o.o.
Fabryka papieru / papiernia, Fabryka ścieru / ścieralnia
Adres:
ul. Opolska 103
Krapkowice, woj. opolskie
Kontakt:
Lata działalności:
1901 - obecnie
Profil produkcji
papier maszynowy, ścier, papier higieniczno-sanitarny, papier do druku
Asortyment produkcji
- ścier
- papier gazetowy
- papier pakowy
- papier higieniczno-sanitarny (od 1984)
Wykaz właścicieli
- Nies & Werle – 1900–1905
- Papierfabrik Krappitz AG. – 1905–1945
- Ogólnopolskie Zjednoczenie Przemysłu Celulozy i Papieru Natronowego w Kaletach – 1945–1946
- Krapkowickie Zakłady Papiernicze z siedzibą w Kaletach (przedsiębiorstwo państwowe) – 1947–1950
- Krapkowickie Zakłady Papiernicze (przedsiębiorstwo państwowe) – 1951–1991
- Krapkowickie Zakłady Papiernicze S.A. – 1991–2001
- Metsä Tissue – od 2002
Opis
1 września 1900 r. Franz Anton Werle, właściciel firmy wydawniczej z Wrocławia, oraz Adolf Nies, kupiec z Frankfurtu nad Menem, utworzyli spółkę, której celem była budowa w Krapkowicach nad Odrą fabryki papieru do druku rotacyjnego. Do realizacji inwestycji przystąpiono jeszcze w 1900 r. W tym samym roku zakupiono w fabryce Eugena Füllnera w Cieplicach całe wyposażenie papierni składające się m.in. z trzech holendrów, dwóch gniotowników i maszyny płaskositowej o szerokości 2,9 m (2,6 m netto) z 19 cylindrami suszącymi. Obok papierni spółka Nies & Werle wybudowała ścieralnię z napędem parowym 400 KM, do której urządzenia produkcyjne dostarczyła firma Starke & Hoffmann z Jeleniej Góry. Uruchomienie fabryki nastąpiło 17 kwietnia 1901 r. Po osiągnięciu pełnej mocy produkcyjnej w krapkowickim zakładzie wytwarzano na dobę 16–17 t białego ścieru oraz 20 t papieru do drukowania. U schyłku 1905 r. firma została przekształcona w spółkę akcyjną pod nazwą Papierfabrik Krappitz AG., w której przewodniczącym rady nadzorczej został Adolf Nies, a F.A. Werle, zachowując pewne udziały, objął stanowisko doradcy. Wpływy drugiego udziałowca w spółce znacznie się zmniejszyły; prawdopodobnie miało to związek z kupnem przez niego fabryki w Rudawie, której profil produkcji zbliżony był do papierni krapkowickiej. W 1911 r. nastąpiła dalsza rozbudowa krapkowickiego zakładu, m.in. kupiono wówczas w cieplickiej firmie drugą maszynę płaskositową o szerokości 3,95 m, której aparat suszący miał 31 cylindrów. Warto zaznaczyć, że była to przez wiele lat największa na Śląsku i jedna z największych w Niemczech maszyna papiernicza. Urządzenie to przystosowane było do produkcji papierów do druku rotacyjnego. Wraz z maszyną firma H. Füllner dostarczyła spółce kolejne trzy holendry oraz gniotowniki. W przeddzień wybuchu I wojny światowej w fabryce pracowały dwie maszyny papiernicze, osiem holendrów, cztery gniotowniki, trzy filtry masy, osiem ścieraków i sześć okrągłositowych odwadniarek miazgi drzewnej. Po okresie rozruchu drugiego ciągu produkcyjnego możliwości wytwórcze zakładu wzrosły do 18 tys. t na rok. W 1914 r. wszystkie urządzenia poruszane były energią parową o mocy 10 tys. KM. Fabryka ta była wówczas jedną z największych i najnowocześniejszych na Śląsku, a wśród producentów papieru do drukowania zajmowała pierwsze miejsce.
W nocy z 25 na 26 lipca 1922 r. wybuchł w fabryce groźny pożar, który zniszczył centralę energetyczną, ścieralnię oraz halę z maszynami papierniczymi. Straty zostały całkowicie usunięte dopiero po kilku miesiącach.
Zwiększanie możliwości produkcyjnych fabryki rozpoczęto w drugiej połowie lat 20.: przed wielkim kryzysem gospodarczym wytwarzano tam dziennie nawet 85 t papieru do drukowania. Cel osiągnięto nie dzięki instalowaniu w niej nowych, wydajniejszych maszyn, lecz poprzez modernizację już istniejących. W następnej dekadzie, dzięki dalszemu unowocześnianiu maszyn, możliwości produkcyjne zakładu wzrosły do 90 t papieru na dzień, co stawiało go na trzecim miejscu w branży na Śląsku. W połowie lat 30. fabryka zatrudniała 470 pracowników.
W 1945 r. po zajęciu zakładu przez Armię Czerwoną podstawowe urządzenia produkcyjne zostały zdemontowane i wywiezione do ZSRR. Brak informacji o ich ewentualnym wykorzystaniu.
Po przejęciu ruin po zakładach w Krapkowicach przez władze polskie podjęto decyzję o połączeniu trzech fabryk: zakładów celulozowo-papierniczych, papierni i fabryki tektury w jedno przedsiębiorstwo państwowe. Już w 1945 r. przystąpiono do odbudowy zakładów, ściągając urządzenia produkcyjne z innych zniszczonych fabryk. W 1946 r. uruchomiono workownię i celulozownię, w 1947 r. papiernię (MP1 przywieziono z fabryki w Przewozie), w 1949 r. wytwórnię preszpanu (urządzenia przywieziono z Sanic), w 1951 r. drugą maszynę papierniczą (przywiezioną z Koszalina). W 1957 r. zainstalowano pierwszą całkowicie nową maszynę firmy Valmet (MP3), w 1965 r. MP4 firmy Fampa. W 1984 r. wybudowano niewielką MP5 do produkcji papieru toaletowego i ten asortyment okazał się przyszłością zakładu. W 1989 r. zainstalowano nowoczesną MP6 firmy Recard do produkcji papierów higieniczno-sanitarnych.
W 2002 r. fabrykę kupiła fińska firma Metsä Tissue, która znacznie rozbudowała wytwórnię papieru toaletowego.
Wykaz publikacji i linki na temat obiektu:
Szymczyk M., Śląskie papiernictwo w okresie industrializacji kapitalistycznej, Duszniki-Zdrój 2000.
Szymczyk M., Polski przemysł papierniczy 1945–1989, Duszniki-Zdrój 2007.
https://www.metsagroup.com/pl/metsatissue/o-metsatissue/
Opracowanie:
Maciej Szymczyk