Krępa (niem. Krampe)
Młyn papierniczy, Fabryka tektury
Adres:
ul. Odrzańska
Zielona Góra, woj. lubuskie
Lata działalności:
ok. 1550 - 1999
Profil produkcji
papier czerpany, tektura lita
Wykaz właścicieli
- własność miasta Zielona Góra – do 1727
- Georg Ziegengeis
- Friedrich Vorster
- Johann Geisler (dzierżawca) – 1673–1679
- Johann Georg Häuβler (dzierżawca) – od 1714
- Johann Mattich
- Heinrich Reimann – od 1699
- Christoph Mattich
- Johann Mattich
- Poznańskie Zakłady Papiernicze – po II wojnie światowej
Opis
Najstarszy zachowany znak wodny papierni w Krępie (obecnie część Zielonej Góry) pochodzi z 1581 r. Należy jednak przyjąć, że młyn papierniczy powstał w połowie XVI w. Po wojnie trzydziestoletniej nie wzmiankowano w dokumentach działalności papierni aż do 1673 r. Potem młyn działał nieprzerwanie aż do XIX w. W 1845 lub 1846 r. w Krępie zamontowano maszynę papierniczą i tym samym młyn przekształcony został w fabrykę produkującą papier na skale przemysłową. W latach 1945–1989 zakład produkował tekturę makulaturową. Papiernię w Krępie zamknięto w 1999 r. Zakład od 1971 r. znajduje się w wojewódzkim rejestrze zabytków. Wpisane zostały następujące budynki: budynek produkcyjny główny, magazyn i kotłownia, magazyn makulatury i stolarnia, magazyn i szatnia.
Papiernia w Krępie została założona około połowy XVI w. z inicjatywy rady miejskiej Zielonej Góry. Położona została nad dolnym stawem młyńskim, gdzie stoi obecnie młyn zbożowy. Budynek zniszczony przez pożar w 1681 r. został odbudowany. Nowy młyn papierniczy był budynkiem piętrowym o konstrukcji szachulcowej, pokryty gontem. W 1763 r. ówczesny właściciel papierni uzyskał zgodę na jej przeniesienie nad górny staw, gdzie pierwotnie stał młyn zbożowy. Ten obiekt przetrwał do 1845 r., kiedy został zburzony, a na jego miejscu postawiono nowy młyn istniejący obecnie. Ze starszej budowli zachowało się niewiele.
Znaki wodne
Wykaz publikacji i linki na temat obiektu:
Majchrzak J.P., Na tropach dawnej Zielonej Góry, Zielona Góra 1993.
Maleczyńska K., Dzieje starego papiernictwa śląskiego, Wrocław–Warszawa–Kraków 1961.
Opracowanie:
Jan Bałchan