Asortyment produkcji

• tektura lita: introligatorska, żakardowa, szaftowa, do pakowania tkanin, papier pakowy

Wykaz właścicieli

• Edward Beyer – 1907–1919
• Arnold Beyer – 1919–1945
• państwowy przemysł papierniczy – od 1945

Opis

W 1907 r. w Rudzie Pabianickiej (obecnie część Łodzi) powstała fabryka tektury litej. Założył ją przy ul. Świętojańskiej 1 Edward Beyer. W 1945 r. Ruda Pabianicka została włączona do Łodzi, jednak ulica, przy której znajdowała się fabryka tektury, zachowała dawną nazwę. Od 1919 r. firmę prowadził Arnold Bajer, który wytwarzał tekturę introligatorską, żakardową (do wytwarzania kart tkackich do maszyn Jacquarda) i szaftową (do wytwarzania cholewek butów) na rynek krajowy i na eksport, m.in. do Rumunii i Wolnego Miasta Gdańska. Według zestawienia przemysłowego z 1926 r. zakład dawał zatrudnienie 25 robotnikom, a wytwarzał tektury żakardowe, introligatorskie oraz z pokryciem imitującym skórę. Wykaz z połowy lat 30., oprócz wspomnianych wyżej tektur, informuje o produkcji w Rudzie Pabianickiej również tektury do nawijania tkanin i pakowania przędzy oraz papier pakowy, workowy, torebkowy i cewkowy. W tamtym czasie zakład zatrudniał już 110 robotników, a park maszynowy stanowiły dwa holendry, dwa kołognioty i cztery maszyny tekturnicze. Roczną wydajność wytwórni określano wówczas na 1,5 tys. t wyrobów. Według danych z czasów wojny zatrudnienie fabryki wzrosło aż do 220 osób.

Wraz z wybuchem II wojny światowej rozpoczął się najtragiczniejszy okres w historii fabryki. Arnold Bajer opowiedział się po stronie okupantów, udostępniając im swoją fabrykę. Już 8 września 1939 r. w wytwórni tektury urządzono obóz dla aresztowanej ludności polskiej i żydowskiej. Według szacunków miało tam przebywać łącznie w różnych okresach około 2 tys. osób.

Zakład ten po znacjonalizowaniu był eksploatowany aż do 1968 r. Z powojennego paszportu techniczno-produkcyjnego dowiadujemy się, że w drugiej połowie lat 40. wykorzystywano tam trzy gniotowniki i trzy holendry do przygotowywania masy papierniczej oraz trzy tekturówki do formowania tektury, datowane na 1912 r. Jako surowiec wykorzystywano tam makulaturę, kurz z cewek przędzalniczych oraz zużyte papierowe cewki przędzalnicze. Przy zatrudnieniu dochodzącym do 124 osób rocznie wytwarzano do 1,3 tys. t tektury szarej.