Mirków
Młyn papierniczy, Fabryka papieru / papiernia, Fabryka opakowań
Adres:
Lokalizacja na mapie orientacyjna – brak dokładnych danych
Mirków, woj. łódzkie
Lata działalności:
przed 1810 - 1888
Profil produkcji
papier czerpany, papier maszynowy, opakowania tekturowe
Asortyment produkcji
W 1858 r. wytwarzał około 2,9 tys. ryz papieru.
Wykaz właścicieli
- K. Glauer (dzierżawca, później właściciel) – 1835
- Leopold Kronenberg i Dom Handlowy S. Natanson i Synowie (właściciele) – 1871
- Spółka akcyjna Mirkowskiej Fabryki Papieru – od 1874
Opis
Młyn papierniczy zlokalizowany w Mirkowie (okolice Wieruszowa i Chobanina). Powstał przed 1810 r. Był zlokalizowany na prawym brzegu rzeki Prosna. Sam budynek młyna, trzykondygnacyjny z suszarnią, wznosił się na palach nad wodą. Dodatkowo do zabudowań należała klejarnia oraz dom majstra. Młyn posiadał dwie kadzie i zatrudniał co najmniej pięciu czeladników i papiernika. Po kongresie wiedeńskim młyn znalazł się na samej granicy Królestwa Polskiego i Prus. Utrzymywano, że głównym źródłem dochodu właścicieli był przemyt.
Duży rozwój nastąpił w latach 1860–1865. Młyn został przekształcony w fabrykę papieru, która została znacznie rozbudowana. Zamontowano wtedy turbinę i maszynę papierniczą, która pozwoliła na produkcję 175 tys. funtów papieru rocznie. Jeszcze w 1879 r. zatrudniała ona zaledwie 40 robotników, a już w 1884 r. 568. W 1874 r. nastąpiła modernizacja zakładu i montaż nowej maszyny papierniczej pozwalającej na produkcję 2 mln funtów papieru rocznie.
W 1888 r. władze carskie ze względów strategicznych, a częściowo także i celnych (przemyt), nakazały likwidację fabryki w Mirkowie. Została więc przeniesiona do Jeziornej pod Warszawą. Przeprowadzka fabryki trwała przez kilka lat. Jeszcze w 1893 r. w Mirkowie zatrudnionych było przeszło 400 robotników. Budynki fabryczne zostały rozebrane, a maszyny wywieziono do Jeziornej.
Znaki wodne
madonna, pocztylion, Wieruszów, Mirków
Wykaz publikacji i linki na temat obiektu:
Siniarska-Czaplicka J., Papiernictwo na ziemiach środkowej Polski w latach 1750–1850, „Studia z Dziejów Rzemiosła i Przemysłu” 1966, R. 6, s. 123–232.
Siniarska-Czaplicka J., Górska T., Kronika Papierni w Jeziornie od roku 1760, Warszawa 1980.
Opracowanie:
Marcin Wyszyński