Asortyment produkcji

Na rachunkach kancelarii biskupiej w Nysie wyróżniano papier dobry, zwykły i szary.

W latach 1600–1601 kancelaria biskupa w Nysie płaciła za „zwykły” papier 34–37 groszy za ryzę, a za lepsze gatunki 51–63 groszy. Z początkiem XVII w. za ryzę dobrego nyskiego papieru płacono 3 talary śląskie, a za zwykły papier ponad 1 talar.

Wykaz właścicieli

• Eitelheinrich – około 1496
• Stephan Hudler – 1521
• Sebastian Decker – 1559–1576
• Blasien Hassloch – 1583
• Kaspar Guntner – 1543
• Hans Thile – 1574
• Merten Wolf – 1583
• Matz Kuntz – 1583
• Georg Missel – 1583
• Michel Neumann – 1583
• Hans Schindler – 1583

Opis

Nyska papiernia zaliczana jest do jednej z najstarszych śląskich papierni. Pierwszy filigran występuje tu w 1496 r. Początek jej działalności datowany jest między 1482 a 1496 r. Była własnością miasta. Zbudowana za czasów biskupa Jana IV (1482–1506). W 1496 r. papiernikiem w Nysie miał być Eitelheinrich, który uzyskał od rady miejskiej gwarancję, że lokalni kartownicy będą mogli używać papieru tylko z jego młyna. W latach 30. XVI w. papiernie w Pradze, Krakowie, Zgorzelcu, Żytawie, Frydlandzie, Nysie, Ołomuńcu i Świdnicy zawarły porozumienie o wzajemnej pomocy i poparciu – było to zrzeszenie nietrwałe, tworzone na kształt działalności bractw. Jedynie w księstwie nyskim istniało zrzeszenie czy związek papierników (w jego skład wchodziły papiernie w Nysie, Jarnołtówku i Białej Nyskiej) – najprawdopodobniej była to luźno zorganizowana grupa ludzi zajmująca się tym rzemiosłem, a nie cech. Jurysdykcja nad papiernikami z okręgu nyskiego należała do biskupa. W Nysie od połowy XVI w. działała także drukarnia. Z Nysy eksportowano papier do Wrocławia, Brzegu, Cieszyna, Krakowa, Inowrocławia, Gniezna, Bydgoszczy, można także przypuszczać, że z końcem XVI w. papier nyski docierał na tereny Ukrainy. W Nysie nie spotykało się niemal papieru importowanego, więc była samowystarczalna, a produkowany tu papier zaspokajał potrzeby miasta, drukarni, kancelarii biskupiej i osób prywatnych. W czasie wojny trzydziestoletniej jej działalność ustała, nie ma żadnych wiadomości o niej. Wymieniona jest ponownie w latach 1737 i 1764. W XVIII w. papiernia prowadziła konflikt (z papiernikiem z Goszcza i Toszku) odnośnie zbierania szmat w okolicy miejscowości Toszek.

Znaki wodne

Filigrany papierni w Nysie

Filigran papierni w Nysie, która była miastem biskupów wrocławskich, nawiązuje do herbu. Cały herb przedstawiał Jana Chrzciciela mającego u stóp po prawej i lewej tarcze z trzema kwiatami lilii. Filigran nyski był natomiast uproszczaniem tego motywu i najczęściej miał postać lilii, natomiast w latach 1555–1626 posługiwano się motywem tarczy z trzema liliami.

kwiat lilii o wys. 3–6 cm – 1496–1625

tarcza z trzema liliami o wys. 3,5–7 cm – 1555–1626

kwiat lilii o wys. 4 cm – 1737

Filigran z papierni w Nysie – lilia