Oliwa, Gdańsk (niem. Oliva)
Młyn papierniczy

Adres:

Lokalizacja na mapie orientacyjna – brak dokładnych danych
Gdańsk-Oliwa, woj. pomorskie

Lata działalności:

przed 1600 - pocz. XIX w.

Profil produkcji

papier czerpany

Wykaz właścicieli

  • papiernik Link – 1749–1752
  • Abraham Teuert
  • Adam Teuert – 1760
  • Bogumił Krueger – 1765–1792
  • wdowa po papierniku Guentherze – po 1792

Opis

Oliwa (kaszub. Òlëwa, Òléwa, niem. Oliva), obecnie część Gdańska, graniczy od północy z Sopotem.

Po raz pierwszy Oliwa była wzmiankowana w 1186 r. Przez wieki była wsią klasztorną opactwa cystersów. Nad Potokiem Oliwskim funkcjonowały liczne młyny, w tym młyn papierniczy.

Początki istnienia papierni oliwskiej leżącej w dobrach cystersów są nieznane. Według jednych badaczy powstała w 1736, Kirchner podaje 1791, a Budka wskazuje 1684 r. Kronika klasztorna odnotowuje z kolei w 1599 r. straty w papierni, które powstały w wyniku pożaru wznieconego przez motłoch gdański na terenie klasztoru, a zatem mogła istnieć jeszcze wcześniej. Kronika klasztorna w 1601 wspomina o papierniczce klasztornej, w 1603 o papierniku Marcinie, w 1656 r. o papierniku Mikołaju Taube. O papierni oliwskiej wspominają również drukarze gdańscy w piśmie skierowanym do burmistrza i rady miasta Gdańska z 1684 r. W 1749 r. użytkownikiem papierni w Oliwie został papiernik Link, który zadłużył się i pozostawił ją w ruinie w 1752 r. Płacił on 20 florenów rocznego czynszu. Odbudowy i modernizacji młyna papierniczego dokonał kotlarz Abraham Teuert, po którym przejął ją jego syn Adam. Następnie w drodze spadku papiernia przeszła na jego żonę, która sprzedała ją w 1765 r. Bogumiłowi Kruegerowi. Zarządzał nią do 1792 r. Wdowa po zmarłym Kruegerze sprzedała papiernię wdowie po papierniku z Przymorza – Guentherze. Jako znak pomocniczy stosowano w papierni Oliwskiej jego inicjały i nazwisko – F.G. Guenther. Papiernia funkcjonowała jeszcze w 1798 r., podupadła z początkiem XIX w.

Znaki wodne - galeria

Wykaz publikacji i linki na temat obiektu:

Pabich F., Papiernie nad Zatoką Gdańską, Gdańsk 1978.

 

Opracowanie:

Karolina Dyjas