Piechowice (niem. Petersdorf), J.G. Enge
Fabryka papieru / papiernia, Fabryka celulozy / celulozownia, Fabryka ścieru / ścieralnia

Adres:

róg ul. Robotniczej i Przemysłowej
Piechowice, woj. dolnośląskie

Lata działalności:

1853 - przed 1945

Profil produkcji

papier maszynowy, masa celulozowa, ścier

Asortyment produkcji

  • papier ze słomy
  • papier ze ścieru
  • papier toaletowy
  • tektura
  • ścier
  • celuloza siarczynowa

Wykaz właścicieli

  • rodzina Enge

Opis

Około 1853 r. kupiec z Cieplic J.G. Enge wybudował fabrykę papieru w Piechowicach, do której sam skonstruował niewielką maszynę papierniczą. Próbując zaradzić trudnościom surowcowym, J.G. Enge jako surowiec zastosował słomę.

Przed 1859 r. nastąpiła rozbudowa zakładu. M.in. zainstalowano tam drugą maszynę papierniczą, która zapewne, podobnie jak pierwsza, skonstruowana została własnymi siłami. Z czasem, gdy produkcja papieru ze słomy przestała w okolicach Jeleniej Góry być opłacalna, piechowicki fabrykant zdecydował się zmienić profil produkcji. Około 1868 r. przystosował zakład do wytwarzania papieru drukowego: m.in. wykorzystywane dotąd dwie maszyny zastąpił jedną, którą skonstruowała firma H. Füllnera z Cieplic. Nowe urządzenie miało 1,6 m szerokości i było wyposażone w część suszącą z trzema cylindrami. Odtąd specjalnością fabryki Engego były wytwarzane ze ścieru papiery do drukowania.

W 1873 r., po śmierci założyciela, firma przeszła na własność Oswalda Enge. W 1885 r. zakupiono do zakładu drugą maszynę konstrukcji H. Füllnera, która przystosowana była do produkcji papieru do druku rotacyjnego; jej szerokość wynosiła 2,2 m netto, a sekcja susząca posiadała 6 cylindrów. Około 1890 r. firma uruchomiła niewielką celulozownię siarczynową, produkującą masę na własne potrzeby. Przed 1908 rokiem zlikwidowano starszą maszynę papierniczą. Wg danych z 1910 r. na jednej maszynie wytwarzano tam ok. 3 tys. t papieru rocznie. Oprócz celulozowni i papierni w Piechowicach, firma J.G. Enge posiadała wówczas w okolicznych miejscowościach 3 ścieralnie, w których przygotowywano surowiec na własne potrzeby. Przed pierwszą wojną światową przedsiębiorstwo należało do pani C. Enge i jej pięciorga rodzeństwa. We wszystkich należących do nich zakładach eksploatowano oprócz maszyny papierniczej m.in. 3 gniotowniki, 8 ścieraków, 6 płaskositowych odwadniarek do ścieru i 1 warnik do wytwarzania celulozy. Wszystkie urządzenia poruszane były energią wodną (900 KM) i parową (430 KM). Wytwarzano tam wówczas papier do druku rotacyjnego papier toaletowy, kopertowy oraz karton na albumy i do druku reklam.

25 kwietnia 1917 r. w fabryce wybuchł pożar. Zniszczeniu uległa znaczna część zakładu, oprócz kotłowni, celulozowni i zabudowań mieszkalnych. Produkcji papieru rodzina Enge już nie wznowiła. Zrezygnowano również z wytwarzania celulozy, zachowując jedynie w zakładach filialnych produkcję ścieru.

 

Wykaz publikacji i linki na temat obiektu:

Szymczyk M., Śląskie papiernictwo w okresie industrializacji kapitalistycznej, Duszniki Zdrój 2000.

Szymczyk M., Historia fabryki papieru w Piechowicach, Duszniki Zdrój 2005.

 

Opracowanie:

Maciej Szymczyk