Asortyment produkcji

• masa celulozowa sodowa
• papiery: pakowe, afiszowe

Wykaz właścicieli

• Hugo I Henckel von Donnersmarck i jego potomkowie

Opis

Celulozownia

Hrabia Hugo I Henckel von Donnersmarck w 1876 r. w Czarnej Hucie (niem. Hugohütte) koło Tarnowskich Gór uruchomił pierwszą na Górnym Śląsku celulozownię. Fabryka została zaprojektowana i wybudowana przez inż. Rosenhaina z Berlina specjalizującego się w realizacji tego typu inwestycji.

Wytwarzaną tam niebieloną masę sprzedawano papierniom początkowo po 20 marek za cetnar (50 kg), co było wówczas ceną przystępną. Na początku lat 80. wielkość produkcji w fabryce hrabiego wynosiła 15–18 tys. cetnarów (750–900 t) rocznie.

W latach 80. XIX w. z powodu wzrostu liczby fabryk celulozy pojawiły się poważne trudności ze sprzedażą produktu. Z tego powodu w 1892 r. w Czarnej Hucie uruchomiono papiernię.

Papiernia

Nowa inwestycja należała do synów Hugona I: Hugona II, Łazarza IV i Artura oraz Johannesa Scheffer-Hoppenhöfera z Sundern (Westfalia). Budowa i rozbudowa zakładu pod Tarnowskimi Górami przebiegała bardzo szybko; w końcu 1893 r. były w niej zainstalowane już cztery maszyny papiernicze, które przetwarzały celulozę z fabryki hrabiów na cienkie, jednostronnie gładkie papiery pakowe. W 1897 r. J. Scheffer-Hoppenhöfer odsprzedał swoje udziały w papierni Hencklom; odtąd zakłady celulozowo-papiernicze w całości należały do rodzinnej spółki Henckel von Donnersmarck.

Papiernia pod Tarnowskimi Górami przez kilka następnych lat była bardzo intensywnie rozbudowywana. Na przełomie wieków eksploatowano w niej pięć maszyn papierniczych, w 1903 r. sześć, a w 1908 r. już siedem. Wszystkie maszyny zainstalowane w Czarnej Hucie zostały skonstruowane przez firmę Maschinenfabrik AG. vorm. Wagner & Co. z Köthen.

Pod koniec XIX w. w czarnohuckiej fabryce zaczęto produkować papiery mocne (do 200 g/m kw. ) oraz papiery afiszowe.

XX wiek

Na początku XX w. zakład w Czarnej Hucie był jednym z większych kompleksów branży celulozowo-papierniczej na Śląsku. Jednak podstawy ich rozwoju oparte na taniej produkcji celulozy stawały się coraz bardziej zagrożone; celulozownie starego typu (a do takich należała fabryka Donnersmarcków) były szczególnie uciążliwe dla środowiska. Należało ją zmodernizować albo, w dalszej perspektywie, zamknąć.

W 1904 r. Donnersmarckowie zdecydowali się wybudować nową fabrykę masy; wybór padł na Krapkowice. Odtąd w Czarnej Hucie nie inwestowano już większych środków. Tuż przed I wojną światową eksploatowano tam sześć maszyn papierniczych oraz wiele innych urządzeń. Zespół energetyczny zakładu składał się z maszyn parowych o łącznej mocy 1,5 KM. Dziennie wytwarzano wówczas 18 t gotowego papieru, przy zatrudnieniu w całym kombinacie 350 robotników.

Donnersmarckowie w następnych latach rozbudowywali zakłady w Krapkowicach, natomiast przestarzały kombinat w Czarnej Hucie zlikwidowano przed 1920 r.