Wrocław (niem. Breslau)
Młyn papierniczy
Adres:
Wrocław, woj. dolnośląskie
Lata działalności:
przed 1490 - 1840
Profil produkcji
papier czerpany
Wykaz właścicieli
- własność miasta – [przed] 1490–1526
- Nikolaus Meynhart (papiernik) – dzierżawca od 6 lutego 1490
- Stefan Stempfer – 1526–1672
- ponownie własność miasta – 1672–1780
- Johann Gottlieb Zeh (papiernik oraz wytwórca form papierniczych)
- Wulst (papiernik)
Opis
Młyn papierniczy we Wrocławiu uruchomiony został przed 1490 r. Najstarszy znany dokument dotyczący tej papierni nosi datę 6 lutego 1490 r. Jest to zobowiązanie ówczesnego papiernika Hansa Hanolta do opłaty czynszu dzierżawnego za papiernię. Wrocławski młyn papierniczy został wybudowany na koszt miasta i przez kilkadziesiąt lat był on w posiadaniu władz miejskich. W pierwszej połowie XVI w. dzierżawcą papierni stał się pochodzący z Bazylei Stefan Stempfer. Pierwotnie młyn funkcjonował na Kępie Mieszczańskiej. Po pożarze w 1523 r. miasto odbudowało papiernię w innym miejscu, a mianowicie na Wyspie Młyńskiej (w jej północno-wschodniej części). W nowej lokalizacji działała ona nieprzerwanie aż do zamknięcia.
W 1526 r. papiernię kupił jej dotychczasowy dzierżawca Stefan Stempfer.
Podczas wojny trzydziestoletniej (1618–1648) papiernia wrocławska nie ucierpiała i cały czas była czynna. Wrocław uniknął splądrowania podczas wojny, nie nastąpiły także przerwy w dostawie szmat z terenu miasta, szwankował jedynie dowóz tego surowca z dalszych terenów.
Wrocławska papiernia działała bez większych przeszkód do początku lat 40. XIX w.
W 1840 r. młyn spłonął.
Znaki wodne
1494–1721: litera W z koroną, wysokość 2,5–6 cm
1503–1504: głowa wołu z wężem i literą W
1499–1650: głowa Jana Ewangelisty w tarczy, wysokość 3–6 cm
1541–1651: herb Wrocławia, wysokość 3,5–9 cm
Wykaz publikacji i linki na temat obiektu:
Maleczyńska K., Dzieje starego papiernictwa śląskiego, Wrocław 1961.
Eysymontt R., Budowle młynów i papierni na terenach dzisiejszego Dolnego Śląska – wybrane przykłady, „Rocznik Muzeum Papiernictwa” 2014, t. 8, https://muzeumpapiernictwa.pl/roczniki/rocznik-muzeum-papiernictwa-tom-viii/
Opracowanie:
Jan Bałchan