Asortyment produkcji

ścier, tektury skóropodobne

Wykaz właścicieli

Noack & Brade – przed 1895
Gross-Saerchener Holzstoff- u. Lederpappen-Fabriken, Kunstmühlen AG – od 1895
Norddeutsch Lederpappenfabriken AG – od 1900
„KARPAG” – Kartonpapierfabriken AG. – od 1923

Opis

Zakład w Żarkach Wielkich leżał na wyspie tworzonej przez Nysą Łużycką. Po raz pierwszy wymieniony został w 1890 r. jako fabryka tektury skóropodobnej. Należał wówczas do firmy Noack & Brande. W 1895 r. na bazie fabryki tektury  powstała spółka akcyjna. Od 1900 r. działała pod firmą Norddeutsche Lederpappenfabriken AG., natomiast w 1923 r. zmieniono nazwę na „KARPAG” – Kartonpapierfabriken AG.

Fabryka w Żarkach Wielkich została znacząco rozbudowana w latach 1899-1900. Zakupiono wówczas drugą maszynę do produkcji kartonu. Urządzenie to dostarczyła firma G. Tolle z Niederschlemy. Kartoniarka miała 10 sit cylindrycznych, a część susząca posiadała a 11 cylindrów. Zainstalowano takż nowe urządzenia w ścieralni oraz rozbudowano kotłownię. dzięki inwestycjom zakłąd miał zwiększyć produkcję o 12 ton tektury na dzień.

W 1904 r. spółka kupiła fabrykę tektury w Brzegu wraz ze ścieralnią w Lenartowicach, a w 1912 r. nabyła zakład w Sinsleben (Saksonia). W 1914 r. firma, we wszystkich swoich zakładach, posiadała łącznie 10 tekturówek, 5 maszyn okrągłositowych i jedną kombinowaną (z sitem płaskim i cylindrycznym) do produkcji kartonu, na których dziennie wytwarzano 55 ton wyrobów. W okresie międzywojennym starsze maszyny zlikwidowano, a wydajność pozostałych zwiększono: w połowie lat 30. na czterech kartoniarkach i trzech tekturówkach (w Żarkach Wielkich eksploatowano 3 maszyny do produkcji kartonu, a pozostałe urządzenia w Brzegu) wytwarzano łącznie przeszło 100 t wyrobów na dzień, z tego ok. 20 t w Brzegu. Firma zatrudniała łącznie 500 pracowników. Spółka przynosiła spore zyski i nawet w czasie wielkiego kryzysu gospodarczego wypłacała swym akcjonariuszom dywidendę.
W czasie II wojny światowej zakład uległ zniszczeniu. Brakuje informacji o wywiezieniu urządzeń do ZSRR, choć ten wariant wydaje się najbardziej prawdopodobny. Po wojnie Nysa Łużycka stała się rzeką graniczną, jednak cały oszar wyspy z kompleksem przemysłowym włączono do Polski. W latach 60. XX w. budynki po fabryce tektury adaptowano na zakłady bawełnianie. Działalność produkcyjną prowadzono tam do lat 90. XX w. Obecnie zabudowania znajdują się w stanie ruiny.