Żukowo (niem. Zuckau)
Młyn papierniczy, Fabryka papieru / papiernia

Adres:

Lokalizacja na mapie orientacyjna – brak dokładnych danych
Żukowo, woj. pomorskie

Lata działalności:

ok. 1600 - ok. 1862

Profil produkcji

papier czerpany, papier maszynowy

Wykaz właścicieli

  • Martin Lehmann – dzierżawca do 1759
  • Peter Martin Lehmann – dzierżawca 1759–1777
  • Georg Sebastian Six (z Rothenburga) – dzierżawca 1777–1781
  • Friedrich Wilhelm Golmer – dzierżawca 1781–1789
  • Johann Emanuel Heyn – właściciel do 1792
  • George Heinrich Laube – dzierżawca 1795–1798
  • Johann Michael Burau – dzierżawca 1802
  • Hawig – dzierżawca 1790–1799
  • Jakob Heinrich Habicht – dzierżawca 1803–1835
  • Karl Friedr. August Teichgräber – właściciel 1819–1862

Opis

Żukowo od XIII w. było siedzibą klasztoru norbertanek, które około 1600 r. (być może nawet w pierwszej połowie XVI w.) uruchomiły papiernię przy rzece Słupinie (Słupnicy). Ulokowana była na gruntach Kartuzów (stąd błędna informacja pojawiająca się w literaturze, że w Kartuzach była papiernia). Kroniki klasztoru niestety zaginęły, więc brakuje informacji o początkach funkcjonowania papierni żukowskiej. Po pierwszym rozbiorze Polski papiernia przypadła zaborcy pruskiemu. Dzierżawca Peter Martin Lehmann płacił za jej użytkowanie 158 talarów czynszu rocznie. W 1777 r. zatrudniał trzech pracowników najemnych. Po śmierci Lehmanna młyn przejęła jego żona, ale nie była w stanie prowadzić papierni ze względów finansowych. Zaległy czynsz w kwocie 180 talarów zapłacił za nią papiernik Georg Six. Dług ciążący na wdowie umorzono, a zapasy papieru po Lehmannie sprzedano za 30 talarów.

Według spisu inwentarza z 1774 r. papiernia była wybudowana z cegły w konstrukcji ryglowej, a budynek był kryty dachówką. Ostatni z dzierżawców Teichgräber (Tuchgräber) zmodernizował papiernię i zamontował kocioł parowy, przerabiając ją na fabrykę.

Papiernia posiadała jedną kadź.

 

Znaki wodne

Papiernia produkowała papier z Piękną Madonną i napisem „S. Maria” oraz znakiem pomocniczym Zukau i gmerkiem papiernika Lehmanna. Na papierach żukowskich występują także: trąbka myśliwska na tarczy, godło Prus i herb miasta Gdańska.

Znaki wodne - galeria

Wykaz publikacji i linki na temat obiektu:

Pabich F., Papiernie nad Zatoką Gdańską, Gdańsk 1978.

https://www.blogus.de/Pmuehlen.html

 

Opracowanie:

Karolina Dyjas