Wykaz właścicieli

• Hans Beyer (dzierżawca) – 1570–1585
• Anna Beyer (wdowa) – 1585–1590
• Cleophas Beyer (syn, współdzierżawca) – do 1588
• Samuel Bayer (syn, dzierżawca) – do 1593
• M. Beyer – 1610
• Hans Beyer – 1611

Opis

Druga papiernia założona w XVI w. w Strudze (Hohenkrugu). Była prowadzona przez rodzinę papierników Bayer. Działała do 1659 r. Budynek zburzono podczas wojny szwedzko-brandenburskiej (1659).

Zgodnie z odnowionym pozwoleniem książęcym z dnia 17 września 1579 roku Hans Beyer wybudował nad Płonią drugi młyn papierniczy, nieco dalej od pierwszego (zob. https://papiernie.pl/lokalizacja/struga-szczecin-niem-hohenkrug/). Beyer był także dzierżawcą papierni elektorskiej w Kołbaczu. Nowe założenie papiernicze w Strudze powstało w miejscu, gdzie wcześniej działał Młyn Miedziany (niem. Kupfermühle). Książę szczeciński, Jan Fryderyk, zobowiązał się zaś udzielić papiernikowi Beyerowi drewna na budowę, wraz z zapewnieniem, że przez najbliższe 15 lat nikomu w okolicy nie będzie wolno wznieść papierni oraz zbierać szmat potrzebnych do wyrobu papieru. Beyer uzyskał także prawo połowu ryb oraz dwuletnie zwolnienie z czynszu, a po tym okresie miał płacić 50 talarów rocznej dzierżawy i dostarczać dwie ryzy papieru kancelarii książęcej.

Kiedy Beyer zmarł około 1585 roku pozostawił dług. Wdowa, Anna Beyer oraz  jej synowie Kleophas i Samuel uzyskali w 1588 roku obniżkę dzierżawy oraz częściowe umorzenie wcześniejszego zadłużenia. Problemy jednak wciąż nie opuszczały rodziny papierników. 20 października 1590 roku wydano rozkaz książęcy urzędnikom w Kołbaczu, aby wezwali i upomnieli wdowę Annę Beyer i jej syna, by wyrabiali lepszy papier. Ocena urzędu ich dotychczasowych wyrobów była jednoznaczna: „Stwierdzamy, że nasi papiernicy przy Buchholtzischen Brücke nie produkują dobrego papieru”.

We wspomnianym okresie, gdy papierniami zarządzała rodzina Beyerów, arkusze znakowane były filigranami z gryfem oraz gryfem wpisanym w podwójny otok. Na zewnętrznym obwodzie mniejszego okręgu występowały litery nawiązujące do panujących książąt. Litery HZSP, pojawiające się w tych znakach, stanowiły skrót od tytułu Herzog zu Stettin Pommern (Książę na Pomorze Szczecińskie). Papier wytwarzany wówczas nad Płonią był eksportowany m.in. do Skandynawii

W czasach wojny trzydziestoletniej (1618-1648) brak jest natomiast wiadomości o wytwórczości papierniczej w Strudze-Hohenkrugu. Okoliczne tereny zostały doświadczone nie tylko działaniami zbrojnymi, ale także kolejnymi falami epidemii dżumy, co spowodowało znaczne ich wyludnienie. Po wojnie w 1648 roku, na mocy pokoju westfalskiego, duża część Pomorza i Szczecin przypadły Szwecji, a rejon w pobliżu Wysokiego Mostu wraz z papiernią Hohenkrug weszły w skład szwedzkiego obszaru przygranicznego. Granica między Szwecją a Brandenburgią przebiegała bowiem przez most koło karczmy Hohenkrug, zaś młyn znajdował się poniżej mostu, już na terytorium szwedzkim. W 1659 roku podczas pierwszego oblężenia Szczecina wojska cesarskie i brandenburskie zdewastowały tereny szwedzkie, a stary (zob. https://papiernie.pl/lokalizacja/struga-szczecin-niem-hohenkrug/), podupadły już wcześniej i młodszy młyn papierniczy, zostały ostrzelane jako wrogie obiekty i spłonęły. Tym samym dwie pierwsze papiernie nad Płonią, w Damm i Hohenkrug, zniknęły z areny wydarzeń, a tutejsza działalność papiernicza ustała na wiele lat.